Przejdź do głównej treści Przejdź do wyszukiwarki
Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Olsztynku

Realizacja programów korekcyjno-edukacyjnych dla osób stosujących przemoc w rodzinie

Artykuł: ,,Realizację programów korekcyjno – edukacyjnych dla osób stosujących przemoc w rodzinie”.

 

       Realizację programów korekcyjno – edukacyjnych dla osób stosujących przemoc w rodzinie rozpoczęliśmy w Olsztynku w 2012 roku. 

       Do programu przez ostatnie 4 lata trafiło łącznie 131 osób, a ukończyło go 94 osoby. Beneficjenci programu kierowani byli na zajęcia przez Gminny Zespół Interdyscyplinarny w Olsztynku (około 60%), Gminną Komisję Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Olsztynku (około 10%), sędziów, prokuratorów, kuratorów sądowych (około 15%). Około 5% beneficjentów skorzystało z programu dobrowolnie, głównie traktowali udział jako dalszy rozwój osobisty po podstawowym leczeniu odwykowym. W wyniku naszej pracy w późniejszym okresie okazało się, że około 70% osób ma problem alkoholowy.

       Przyczyną stosowania przemocy wobec bliskich w rodzinie był sposób sprawowania władzy i kontroli nad nimi. Na podstawie wypowiedzi członków zajęć stwierdziliśmy, że przemoc wobec żony, konkubiny czy matki miała miejsce, sporadycznie natomiast zdarzały się osoby, które przyznały się do przemocy wobec dzieci. Przyczyną takich zachowań była głównie nieumiejętność radzenia sobie z przykrymi uczuciami, co prowadziło do intencjonalnych i świadomych działań wobec bliskich. Zdarzyło nam się usłyszeć o aktach nieświadomych, w których trudno było doszukać się intencji, a główną ich przyczyną był brak wiedzy i głęboko zakorzenione myślenie stereotypowe oraz destrukcyjne przekonania społeczne.

        Zwróciliśmy także uwagę na komunikowanie się wszystkich osób w rodzinie. Z perspektywy sprawcy zauważyliśmy, że jest bardzo ubogie i ograniczone. Nasi klienci, choć mieli świadomość istniejących współzależności w rodzinie nie korzystali z zasad partnerskiego porozumiewania się a bardziej starali się wpływać na innych i rozkazywać im.

Z tego też powodu, bardzo mało było wspólnych działań w rodzinie. Nieumiejętność komunikowania się sprawiła także trudności w relacjach z innymi ludźmi.

       Bardzo ważny etap naszej pracy stanowiła problematyka złości i agresji. Praktycznie całe grupy to, ludzie złoszczący się chronicznie. Winą za swój dyskomfort obarczali głównie najbliższych. Część z nich nie była świadoma swoich wewnętrznych uwarunkowań, skupiali się głównie na okolicznościach zewnętrznych. Większość jako przyczynę przeżywania złości podawała nie akceptowanie różnic i punktu widzenia strony przeciwnej w związku.

       Dla części uczestników programu ważnym elementem była problematyka wstydu. Odbiór w/w emocji był traktowany jako niekompletność, bezwartościowość czucie się kimś gorszym, nieodpowiednim.

       Kolejnym krokiem było uświadomienie uczestników o mechanizmach obronnych wobec faktu stosowania przemocy. I tak członkowie grupy bronili się głównie przed uznaniem sprawczości przemocy za pomocą:

- Minimalizowania - przyznawali się do problemów ze sprawczością przemocy, ale w taki sposób, że problemy te wydawały się znacznie mniejsze i nie tak poważne jak w rzeczywistości.

- Obwiniania - zaprzeczali własnej odpowiedzialności za pewne zachowania i utrzymywali, że ktoś lub coś innego jest za nie odpowiedzialne.

- Racjonalizowania - budowali alibi, usprawiedliwienia i inne wyjaśnienia własnego zachowania pomniejszając własną odpowiedzialność za sprawczość przemocy, przedstawiając w pozytywnym świetle motywy własnego postępowania.

- Intelektualizowania - unikali konkretnej i osobistej świadomości problemów związanych z problematyką przemocy, traktowali je w sposób abstrakcyjny, przy pomocy uogólnień, spekulacji intelektualnych i analizy teoretycznej.

- Odwracania uwagi - zmieniali  przedmiot rozmowy lub refleksji w celu uniknięcia tematów zagrażających i dotyczących zachowań związanych z rolą sprawcy przemocy.

- Fantazjowania - budowali wyobrażenia na temat nierealistycznych sytuacji, wydarzeń i własnych czynów.

- Koloryzowania - modelowali obraz minionych wydarzeń zgodnie z aktualnymi potrzebami, w służbie dalszego używania przemocy.

       Ważnym etapem pracy w programie było uświadomienie uczestnikom zależności między piciem alkoholu a stosowaniem przemocy. Według niektórych statystyk 95% przypadków bicia partnerki ma związek z alkoholem. Niektóre badania wskazują, że 40% partnerów znęcających się nad rodziną to osoby uzależnione od alkoholu. Prawdopodobieństwo wystąpienia aktów przemocy w rodzinach alkoholowych jest ponad dwukrotnie większe niż w pozostałych. Istnieją badania, które stwierdzają, iż w przypadku kobiet maltretowanych przez nadużywających alkohol mężów, wyraźna jest tendencja do powtarzania się w ich małżeństwie sytuacji rodzinnej z dzieciństwa. Córki brutalnych, nadużywających alkoholu ojców, decydowały się na małżeństwo z mężczyznami prezentującymi te same cechy czy skłonności. Badania potwierdzają, że alkohol wzmaga chemiczne uszkodzenia mózgu i działa silniej na osoby z nieprawidłową osobowością. Pernanen (1981) w swoich badaniach nad wpływem alkoholu na przestępczość wskazuje, że istnieją trzy następujące mechanizmy:

- alkohol redukuje zahamowania i wyzwala zachowania przestępcze, dewiacyjne; - alkohol zmienia aktywność neuroprzekaźników, co wiąże się z rozwojem zachowań agresywnych;

- przewlekły alkoholizm prowadzi do dysfunkcji kory mózgowej, szczególnie płata skroniowego, co również sprzyja patologii zachowania.

Autor ten zwraca również uwagę na mechanizm psychosomatyczny, w którym alkohol sprzyja powstaniu hypoglikemii i zaburzeń fazy REM snu, co z kolei wzmaga rozwój drażliwości i agresywności.

       Można spotkać się z twierdzeniem, że alkoholizm prowadzi do nieodwracalnych zmian charakterologicznych. Obecny poziom terapii uzależnień zmusza do bardziej ostrożnego wygłaszania takich sądów. Zdarzają się, oczywiście, przypadki alkoholizmu z organicznymi uszkodzeniami mózgu, któremu towarzyszą patologiczne zachowania. Zachowania te nie ulegają zmianie nawet po zaprzestaniu picia i gruntownej terapii. Są to jednak przypadki dosyć rzadko spotykane.  

       W końcowej fazie naszej pracy dużo uwagi poświęciliśmy budowaniu sieci wsparcia. Każdy z uczestników sporządził listę sygnałów ostrzegawczych prowokujących go do używania przemocy i sposobów rozpoznawania tych sygnałów zapobieganiu im. Ważnym elementem było także opracowanie metod pomagania sobie i oczekiwań od innych osób.

       Program realizowany jest w zespole, w skład którego wchodzą:

Krzysztof Rubas – koordynator projektu, pedagog, certyfikowany specjalista psychoterapii i rehabilitacji osób uzależnionych i współuzależnionych, certyfikowany specjalista w zakresie pomocy ofiarom przemocy w rodzinie, trener programu Duluth

Agata Potkaj – psycholog, specjalista psychoterapii i rehabilitacji osób uzależnionych, certyfikowany specjalista w zakresie pomocy ofiarom przemocy w rodzinie, trener programu Duluth

Grażyna Stupkiewicz – psycholog, specjalista ds. przeciwdziałania przemocy w rodzinie, trener programu Duluth

Ewa Szerszeniewska – przewodnicząca Gminnego Zespołu Interdyscyplinarnego w Olsztynku, dyrektor MOPS w Olsztynku, certyfikowany specjalista w zakresie pomocy ofiarom przemocy w rodzinie

Monika Gosik – obsługa administracyjna, certyfikowany specjalista w zakresie pomocy ofiarom przemocy w rodzinie

Hanna Rogowska, Agata Gątarz – Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Olsztynku

Arkadiusz Paturej, Jolanta Włodarska – pracownicy PCPR w Olsztynie

Wanda Chruścielska, Magdalena Warachowska-Każmierczak pracownicy III Zespołu Kuratorskiego Sądu Rejonowego w Olsztynie.

       W wyniku obserwacji zjawiska i wniosków z programów realizowanych w Olsztynku dotyczących zjawiska przemocy od marca 2016r. realizowany jest przez Stowarzyszenie Wspierania Działań na Rzecz Osób Potrzebujących Pomocy DROGA w ramach Programu Funduszu Inicjatyw Obywatelskich projekt ,,Olsztynek – gmina bez przemocy”. Partnerem w realizacji projektu jest Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Olsztynku.

       Celem projektu jest wzrost aktywności obywateli gminy Olsztynek w kwestiach związanych z przeciwdziałaniem zjawisku przemocy w rodzinie.
W ramach projektu opracowany został specjalistyczny i partycypacyjny program wspierający udział aktywności obywateli w działaniach na rzecz ograniczania przemocy. Projekt umożliwia wyłonienie liderów wśród grup społeczno-zawodowych gminy Olsztynek, w szczególności przedstawicieli oświaty, policji, pracowników służb społecznych i władz lokalnych, którzy przy wsparciu partnerów publicznych i społecznych oraz wolontariuszy będą realizować program ograniczający oddziaływanie tego zjawiska.

 

                                                                                          Krzysztof Rubas

 

W opracowaniu wykorzystano informacje zamieszczone w nr 3/1999 Dwutygodnika ,,Niebieska Linia” autorstwa Pani Sylwii Kluczyńskiej

Zegar

Kalendarium

Rok wcześniej Miesiąc wcześniej
Marzec 2024
Miesiąc później Rok później
Pon Wt Śr Czw Pt Sb Nie
26 27 28 29 1 2 3
4 5 6 7 8 9 10
11 12 13 14 15 16 17
18 19 20 21 22 23 24
25 26 27 28 29 30 31

Imieniny